Assoc. Prof. Wiroon Sriborrirux, Founder of Advance Innovation Center (AIC) and Bangsaen Design House (BDH), Electrical Engineering Department, Faculty of Engineering, Burapha University
ภายในระบบปฏิบัติการลีนุกซ์เกือบทุกสิ่งทุกอย่างที่อยู่ภายในระบบคือไฟล์ทั้งสิ้น (Everything is File) ได้แก่
เราสามารถใช้คำสั่ง ls –R ในการดูรายการไฟล์และไดเรกทอรีรวมถึงไดเรกทอรีย่อยที่อยู่ภายในได้ แต่การใช้คำสั่งนี้จะไม่แสดงรายการของไฟล์ที่อยู่ในไดเรกทอรีย่อย
คำสั่ง cat (catenate) คือคำสั่งที่ใช้แสดงข้อมูลที่อยู่ในไฟล์ออกมาแสดงครั้งเดียวพร้อมกันทั้งหมด ในบางครั้งก็ใช้ในการรวมไฟล์หลายไฟล์เข้าด้วยกันมาเป็นไฟล์เดียว ส่วนคำสั่ง tac คือคำสั่งที่ทำงานกลับกันจากผลลัพธ์ของคำสั่ง cat ถ้าไฟล์ที่ต้องการเปิดอ่านข้อมูลมีความยาวมาก ตัวอย่างเช่นไฟล์ที่เก็บ log ของระบบ ถ้าใช้คำสั่ง cat เพื่อเปิดไฟล์ log ย่อมไม่เป็นผลดีกับผู้อ่านเองเพราะจะแสดงข้อมูลออกมาอย่างรวดเร็วเกินกว่าจะจับใจความทันได้ ดังนั้นคำสั่ง less จึงเป็นคำสั่งยอดนิยมอีกคำสั่งหนึ่งที่ผู้ดูแลระบบหรือนักพัฒนาจะนิยมนำมาใช้ เนื่องจากมันจะช่วยให้การแสดงข้อมูลของไฟล์ที่มีขนาดใหญ่ให้สามารถเลื่อนหน้าจอขึ้นลงได้หรือแม้กระทั่งค้นหาคำได้ลักษณะคล้ายกับการใช้ text editor ในการเลื่อนหน้าจอของคำสั่ง less นั้นสามารถใช้งานได้ทั้งลูกศรขึ้นลงหรือการใช้ปุ่ม PageUp PageDown ในการควบคุมสำหรับในการค้นหานั้นจะค้นหาได้โดยการพิมพ์เครื่องหมาย / แล้วตามด้วยข้อความที่ต้องการค้นหา คำสั่ง less จะทำหน้าที่แสดงคำที่ผู้ดูแลระบบต้องการค้นหาออกมา ถ้าหากในกรณีที่ต้องการค้นหาคำถัดไป คำสั่ง less ได้้ออกแบบให้มีการกดแป้นพิมพ์ n เพื่อเลื่อนไปยังคำถัดไป
นอกจากคำสั่ง less จะมีความสามารถในการค้นหาแล้วนั้นความสามารถของคำสั่ง less ยังสามารถแสดงข้อมูลที่มีการเปลี่ยนแปลงที่บรรทัดสุดท้ายได้ โดยการกดปุ่ม F เช่นกรณีของไฟล์ log ที่จะมีข้อมูลเข้ามาตลอดเวลา less สามารถแสดงข้อมูลเหล่านั้นได้ทันทีโดยไม่จำเป็นต้องเปิดไฟล์ใหม่ แม้ไฟล์ log จะถูกบีบอัดเป็น .gz ก็ยังสามารถเปิดได้ด้วยคำสั่ง less ได้ทันที ตัวอย่างการใช้คำสั่งดังแสดงข้างล่าง
$ cat Departments.txt <---- เปิดไฟล์ที่มีอยู่แล้ว
1 Electrical
2 Computer
3 Telecommunication
$ tac Departments.txt
3 Telecommunication
2 Computer
1 Electrical
$ cat >Universities.txt <---- เปิดไฟล์ใหม่ และป้อนข้อมูลลงไฟล์ทันที
Burapha University
Prince of Songkhla University
Thammasat University
กด Ctrl+D <---- กดปุ่ม Ctrl+D เพื่อสิ้นสุดการใส่ข้อมูล
$ cat Departments.txt Universities.txt > All.txt
$ cat All.txt
1 Electrical
2 Computer
3 Telecommunication
Burapha University
Prince of Songkhla University
Thammasat University
$ less /var/log/syslog
จากคำสั่งข้างต้นจะเน้นการเปิดไฟล์ชนิดข้อความ (text file) ทั่วไป แล้วแสดงผลเป็นข้อความปกติ แต่ในบางกรณีที่นักพัฒนาระบบสมองกลฝังตัวต้องการมองข้อความภายในไฟล์ในลักษณะอื่น เช่น แปลงเป็นเลขฐานแปด ฐานสิบ หรือ ฐานสิบหก คำสั่งที่นิยมใช้กันทั่วไปคือ od (Octal Dump) ซึ่งมีตัวเลือก -A ที่ไว้สำหรับระบุรากที่ต้องการ (Radix) และ -t สำหรับระบุรูปแบบการแสดงว่าจะเป็นเลขฐานต่างๆ เช่น เลขฐานแปด เลขฐานสิบ เลขฐานสิบหก หรือ รหัสแอสกี้ ด้วย ค่า o, d, x, c ตามลำดับ ดังตัวอย่างข้างล่าง
$ od Departments.txt
0000000 020061 066105 061545 071164 061551 066141 031012 041440
0000020 066557 072560 062564 005162 020063 062524 062554 067543
0000040 066555 067165 061551 072141 067551 005156
0000054
$ od -t x Departments.txt
0000000 6c452031 72746365 6c616369 4320320a
0000020 75706d6f 0a726574 65542033 6f63656c
0000040 6e756d6d 74616369 0a6e6f69
0000054
$ od -A d -t c Departments.txt
0000000 1 E l e c t r i c a l \n 2 C
0000016 o m p u t e r \n 3 T e l e c o
0000032 m m u n i c a t i o n
0000044
$ cat courses.txt
34 Operating System
254 Data Structure
5 Crypo
21 C++
1435 C Language
589 Java 1.6
$ sort -k 1h courses.txt <---- เรียงตัวเลข (numeric) ในคอลัมน์แรก
5 Crypo
21 C++
34 Operating System
254 Data Structure
589 Java 1.6
1435 C Language
$ sort -k 2 courses.txt <---- เรียงตัวอักษรในคอลัมน์ที่สอง
1435 C Language
21 C++
5 Crypo
254 Data Structure
589 Java 1.6
34 Operating System
$ cat cars.txt
1975 Ford
1985 Toyota
1988 Ford
1989 Honda
1990 BMW
1993 BMW
1993 Benz
1995 Mazda
1995 Toyota
1998 Ford
$ cat cars.txt | tr ' ' '\t' | sort -u -k2r
1985 Toyota
1995 Mazda
1989 Honda
1975 Ford
1993 Benz
1990 BMW
$ unexpand --tabs=2 mytext4.txt
1 Wiroon
2 Nayot
3 Panuwat
$ echo "Linux is incredible" | tr [:space:] '\t'
Linux is incredible
$ cat profiles.txt
Wiroon Male 38
Nayot Male 37
Panuwat Male 38
Jantana Female 28
Apirath Male 28
Anuparp Male 40
$ cut -d’ ‘ -f2 profiles.txt
Male
Male
Male
Female
Male
Male
$ cut -d’ ‘ -f2,3 profiles.txt หรือ cut -d’ ‘ -f2-3 profiles.txt
Male 38
Male 37
Male 38
Female 28
Male 28
Male 40
$ cut -d’ ‘ -f-2 profiles.txt <---- ตัดออกมาตั้งฟิลด์แรกจนถึงฟิลด์ที่ 2
M Wiroon Male
Nayot Male
Panuwat Male
Jantana Female
Apirath Male
Anuparp Male
$ cut -d’ ‘ -f2- profiles.txt <---- ตัดออกมาตั้งแต่ฟิลด์ที่ 2 จนถึงฟิลด์สุดท้าย
Male 38
Male 37
Male 38
Female 28
Male 28
Male 40
$ cut -d ' ' -f-2 --output-delimiter=',' profiles.txt <---- ใส่เครื่องหมาย , แทนช่องว่าง
Wiroon,Male
Nayot,Male
Panuwat,Male
Jantana,Female
Apirath,Male
Anuparp,Male
pastedGraphic_2.png
โครงสร้างไดเรกทอรีภายในระบบปฏิบัติการลีนุกซ์
รูปแสดงผลลัพธ์การเปิดไฟล์ /var/log/syslog ด้วยคำสั่ง less
